Jaargang 23 - Nommer 18 - 6 Junie 2025
Beste leser,
TEKEN IN op Grens.Pos

In hierdie uitgawe:

  • Nuwe studie werp lig op welsyn van predikante na Covid-19
  • Ekologie: Nuwe taakspan en goedkoop, effektiewe suiwering van water
  • Registreer vir sessie oor Bedienaars (dis belangrik vir die toekoms van gemeentes)
  • Kerk se rol by die opskort van PEPFAR
  • Leraars beroep

"From surviving to thriving"

Hoe lyk dit met die welsyn van predikante na Covid-19?

Suid-Afrikaanse navorsing oor hierdie tema is skaars. 'n Nuwe studie uit die VSA, wat moontlik 'n breë aanduiders vir ons konteks kan wees, maak verrassende bevindings.

Hierdie nasionale studie - deur die Hartford Institute for Religion Research - gee ’n omvattende en deeglike blik op die gesondheid en welsyn van geestelike leiers in die VSA ná die pandemie. Die verslag, getiteld “Challenges are Great Opportunities: Exploring Clergy Health and Wellness in the Midst of Post-Pandemic Malaise”, wys op beide uitdagings en tekens van veerkragtigheid onder kerkleiers.

Die studie is gebaseer op ’n opname in herfs 2023 onder meer as 1 700 geestelike leiers uit Protestants, Katolieke en Ortodokse tradisies. Oor die algemeen blyk dit dat geestelike leiers gesonder is as die breë publiek wat betref geestelike, emosionele en geestesgesondheid. Tog wys die studie ook op groot verskille: sommige predikante ervaar ernstige fisiese, finansiële en sosiale druk.

“Geestelike leiers se gesondheid en welsyn is ’n komplekse, veelvlakkige saak wat beïnvloed word deur persoonlike sowel as konteksfaktore,” sê dr. Scott Thumma, hoofnavorser van die studie. “Alhoewel die algemene prentjie positief is, is daar kerkleiers wat diep swaarkry – en dit moet aangespreek word.”

Sleutelpunte uit die verslag sluit in:
  • Op ’n saamgestelde maatstaf van welsyn het geestelike leiers 0.7 punte beter gevaar as die algemene bevolking, maar 34% was steeds in die “redelik” of “swak” kategorie.
  • Jonger geestelike leiers, veral Millennials, het laer vlakke van welsyn gerapporteer as hul ouer kollegas.
  • Die beoefening van geestelike gewoontes soos gebed en Bybellees hou sterk verband met positiewe welsyn, asook ’n diep roeping tot die bediening.
  • Daar is belangrike verband gevind tussen die gesondheid van geestelike leiers en die kultuur van hulle gemeentes – byvoorbeeld hoe oop hulle is vir verandering, of die gemeente ná die pandemie floreer, ens.
  • Byna die helfte van geestelike leiers het gevoelens van eensaamheid (gereeld of soms) gerapporteer – ’n aanduiding van verhoudingsuitdagings.
Die verslag beklemtoon dat die bevordering van gesonde geestelike leiers ’n holistiese benadering verg – een wat persoonlike praktyke, verhoudings, geestelike voeding, gemeente-kultuur en strukturele faktore in ag neem.

“Om geestelike leiers se welsyn positief te ondersteun, is ’n aanhoudende proses wat volharding verg en ’n besef van die kompleksiteit van die saak,” sê die verslag. “As ons aandag gee aan die samespel van faktore wat hul gesondheid beïnvloed, kan ons beter help om hulle te laat floreer.”

Die volledige verslag, insluitend aanbevelings, is hier beskikbaar.
Die Hartford Institute het ook onlangs ’n webinaar oor die onderwerp aangebied, wat hier gekyk kan word.

Nog iets: Hier is goeie navorsing oor hoe gelukkig predikante voor 2020 was, ook in die VSA gedoen. Die antwoord is: verrassend gelukkig, veral hoe langer hulle in die bediening is

Die kerk en ekologie

Eerste byeenkoms van Algemene Sinode se nuwe Groentaakspan

Die Algemene Sinode se nuwe Taakspan vir Ekologie op 'n ontdekkingstog met 'n marienebioloog. Foto: Helené Meissenheimer, Kerkbode

Ds. Marnico Wessels van die NG Gemeente Paterson, wat Sinode Oos-Kaapland verteenwoordig op die Algemene Sinode se nuwe taakspan vir Ekologie, vertel oor die span se eerste byeenkoms wat van 28 tot 30 Mei 2025 in Ballito, KwaZulu-Natal plaasgevind het.

Marnico vertel die sentrale vraag waarmee die taakspan geworstel het, was: “Wat sê die Bybel oor God se ekologie?” Verteenwoordigers van sewe van die nege sinodes het die byeenkoms bygewoon, met die doel om die kerk se roeping rakende ekologiese verantwoordelikheid te ondersoek.

Die taakspan se fokus is om plaaslike gemeentes toe te rus om meer bewus te raak van omgewingskwessies in hulle onmiddellike omgewing, sowel as in die breër konteks van Suid-Afrika. Praktiese aspekte soos waterbesoedeling en plastiekbesoedeling is vanuit verskeie hoeke bespreek. Die span het onder andere ’n veldlesing by ’n stroompie in Hillcrest bygewoon, ’n ekologies sensitiewe area waar die bedreigde Kloofpadda voorkom.

Verder is besoeke afgelê by Durban se hawe en hoofstrand, waar die invloed van die Umgenirivier se besoedeling op die Indiese Oseaan duidelik sigbaar is. ’n Spesiale oomblik vir die groep was ’n snorkel-ervaring saam met ’n marienebioloog – ’n geleentheid om die wonder van die see van naby te beleef, net ure nadat hulle die werklikheid van menslike besoedeling ervaar het.

Vir ds. Wessels het die ervaring die boodskap van Genesis 1:26–27 nuut onderstreep: dat God die mens geskep het as Sy verteenwoordiger op aarde om oor die skepping te heers — nie as uitbuiter nie, maar as versorger. Ook Psalms 8, 85 en 104 het nuut geklink as lofliedere op die skepping en as oproepe tot bewaring.

Die taakspan wil graag plaaslike gemeentes aanmoedig en ondersteun om aktief betrokke te raak by die beskerming van die natuurlike omgewing — ook hier in die Oos-Kaap, waar die kerk geroep is om getrou te leef as rentmeesters van God se goeie skepping.

Lees ook hoe Kerkbode hieroor berig.

Ons bewaar die omgewing

Rioolwater suksesvol met alge behandel

Die kweek van mikro-alge in tenks, wat dan in watersisteme geplaas word, kan rioolwater teen minimale koste suiwer, bevind 'n SA-studie

Alge, dikwels afgemaak as “dam-skuim,” bewys volgens 'n onlangse studie hul waarde in rioolwaterbehandeling. In Motetema, Limpopo, het wetenskaplikes ’n eenvoudige en bekostigbare stelsel getoets waarin mikro-alge gebruik is om rioolwater natuurlik en doeltreffend te suiwer – sonder elektrisiteit of chemikalieë.

Dié proses, bekend as phycoremediation, gebruik lig en alge om suurstof te skep sodat bakterieë organiese afval kan afbreek. Die resultate was indrukwekkend: tot 99% van skadelike stowwe soos ammoniak en fosfate is binne ’n jaar verwyder. Hierdie benadering bied ’n volhoubare oplossing vir kleiner dorpe met swak infrastruktuur en help om ekostelsels te beskerm.

Lees meer oor hierdie baanbrekende metode hier op The Conversation.

Nicea 1700 jaar oud

Hulpbronne by die viering van die Belydenis van Nicea

Die Calvin Institute for Christian Worship het drie gesprekke gepubliseer oor die betekenis van die belydenis van Nicea. Dit bied handige agtergrond en perspektiewe by die viering van die Geloofsbelydenis van Nicea wat in sy oudste vorm in 325 nC tot stand gekom het, 1700 jaar gelede. Kerklik is hierdie die mees aanvaarde globale belydenisskrif en bid Christene saam. Hier is die gesprekke:

PEPFAR beëindig

Die staak van Amerikaanse hulp lei tot dood en tragedie

Die beëindiging van die VSA se PEPFAR-program (President's Emergency Plan for AIDS Relief) het in die eerste vier maande reeds tot die dood van 55 000 volwassenes en 6 000 kinders in Afrika gelei, bereken die Universiteit van Boston volgens David Brooks van die New York Times.

In hierdie week se “Moore to the Point”-nuusbrief fokus Russell Moore (redakteur van die invloedryke Christianity Today) oor verskeie temas, op die afskaling van die PEPFAR-program — ’n Amerikaanse inisiatief wat miljoene lewens in Afrika van MIV/VIGS gered het.

PEPFAR het al van 2003 af kinders en volwassenes in lande soos Suid-Soedan van lewensreddende medikasie voorsien teen minder as 12 sent per dag. Sonder hierdie hulp is duisende mense nou aan die sterf — onder meer die vyfjarige Evan Anzoo en agtjarige Achol Deng. Dit is ’n tragedie wat, volgens Moore, nie net nutteloos is nie, maar ook Amerika se geloofwaardigheid en invloed skade aandoen.

Hy noem dat evangeliese Christene oorspronklik deel was van die sukses van PEPFAR — nie ten spyte van hul geloof nie, maar juis daarvolgens. Moore waarsku dat as Christene nie teen hierdie onreg opstaan nie, hulle hul eie erfenis van barmhartigheid verraai. Hy vra: Hoe kan gebed vir weduwees en wese as “politiek” afgemaak word? Dit gaan tog oor reg en geregtigheid volgens die evangelie.

Wat nou in Afrika?
Vir kerke in Afrika - soos die NG Kerk - is hierdie 'n ontstellende realiteit. In Suid-Afrika word pasiënte van organisasies wat moes sluit nou na staatsbeheerde sentrums verwys. Burgerlike organisasies het ’n beroep gedoen op groter deursigtigheid en ’n gekoördineerde noodreaksie van die regering. Ope briewe en vergaderings met gesondheidsamptenare het kommer uitgespreek oor die gebrek aan duidelike kommunikasie en ’n behoorlike noodplan.

Kerk se rol
Kerke en gemeentes kan hul profetiese stem gebruik om bewustheid te skep oor die impak van die beëindiging van die PEPFAR-program. Hulle kan openbare steun toon deur petisies, gesprekke met beleidmakers en gebedsaksies. Verder kan hulle plaaslike gesondheidsinisiatiewe ondersteun en internasionale vennote betrek. As draers van ’n boodskap van barmhartigheid, moet kerke opstaan vir die kwesbares en getuig van Christus se liefde deur konkrete dade van geregtigheid en genesing. Stilte is nie ’n opsie nie.

Jy is genooi

PE-Noord hou oggend van gebed, 14 Junie

Klik hier om jou bywoning te bevestig. Daar is ook heerlike gevulde pannekoek na die byeenkoms beskikbaar - plaas jou bestelling wanneer jy aanmeld.

Aanlyn VBO Digitale Leergemeenskap

Kunsmatige intelligensie - Die kerk se nuwe speelveld?

Ons wêreld verander vinniger as ooit — en die kerk kan nie bekostig om agter te bly nie. Hierdie Leergemeenskap wil jou toerus om sinvol en strategies te dink oor jou gemeente se digitale teenwoordigheid, insluitend hoe jy kunsmatige intelligensie (AI) en digitale platforms kan gebruik om geloofslewens te verdiep en jou gemeenskap te bereik.

Logistieke Inligting:
  • Datum: 25 Junie 2025 vanaf 09:30 - 12:30
  • Jy kan die opname kyk op ‘n tyd wat jou pas tussen 25 Junie om 09:30 en 2 Julie om 09:30, waarna dit nie meer beskikbaar sal wees nie.
  • Toegang is gratis, maar registrasie is nodig om toegang tot die platform te kry. Registreer by hierdie skakel: https://www.ekerk.org/learning-community
  • Die regstreekse Q&A sal plaasvind om 12:00 op 25 Junie. Skakel en besonderhede vir die regstreekse Learning Community sal per e-pos gestuur word naderer aan die datum.
In samewerking met Excelsus sal hierdie leergeleentheid VBO-punte toeken. Indien jy vir VBO-punte kwalifiseer, sal Excelsus dit ná afloop aan jou aanlyn profiel koppel.
Registreer by hierdie skakel: https://www.ekerk.org/learning-community

Bedienaars (kerkraadslede toegerus vir bediening)

Krities-belangrike inligtingsessie vir gemeentes

Klik hier om in te skryf.

Aanlyn VBO: Pastorale Beradingskursus

'n Pastorale evaluering van dr Daniel Amen se boek, "The end of mental illness"

Dinsdag 10 Junie 2025 – Zoom aanbieding - Prof Wentzel Coetzer

Dr. Daniel Amen is ʼn bekende Christen psigiater wat spesialiseer op die gebied van brein skanderings en wat ook aan die hoof staan van die bekende Amen Klinieke in die VSA. In hierdie klinieke volg hulle ʼn multidissiplinêre benadering waar daar gefokus word op die mens in totaliteit.

In sy boek, The end of mental illness, beskryf Amen die volgende vier areas wat deel uitmaak van hul holistiese benadering: die biologiese, psigologiese, sosiale en geestelike (pastorale) dimensies. Hy beklemtoon dat die fokus in behandeling veel meer op breingesondheid moet wees as op geestesgesondheid.

Waar emosionele en gedragsprobleme in die verlede grootliks toegeskryf was aan psigologiese probleme, toon sy navorsing dat dit in talle gevalle eerder verband hou met die fisiologie van die brein. Volgens hom sal iemand met ʼn gesonde brein dan ook ʼn veel kleiner risiko hê om met tipiese geestesgesondheid probleme gediagnoseer te word soos byvoorbeeld abnormale vrees, angs, woede, geweld, depressie, ens.

Aangesien Amen ten nouste saamwerk met pastorale beraders het die resultate van sy werk belangrike implikasies ten opsigte van die pastoraat in die breë. In hierdie kursus gaan ons vervolgens fokus op ʼn groot aantal praktiese gevalle waar daar fenomenale deurbrake was rakende geestessiektes waarvoor daar vantevore geen antwoorde voor was nie.

Klik hier vir meer inligting, asook om in te skryf.

Aanlyn VBO

Kortkursus in Missionale Spiritualiteit

Missionale spiritualiteit is 'n uitnodiging aan dissipels om deur die Gees gevorm te word en deel te neem aan die avontuur van die Drie-enige God in die gemeenskappe waar ons leef.
  • Die kursus strek oor 14 weke. Klik hier om in te skryf.
  • Sessies sal Maandae om 18:00-20:00 in Afrikaans aangebied word en Woensdae om 18:00-20:00 in Engels.
  • Die kursus strek van 1 September - 5 Desember 2025
  • Almal wat die kursus klaarmaak ontvang 'n Hugenote bywoning sertifikaat.
  • Koste R800

Vakature: NGK Elliot

Predikantspos vir drie jaar termyn

Sluitingsdatum: 25 Julie 2025.

Die NG Gemeente Elliot is ’n volhoubare plattelandse gemeente met 170 belydende en 40 dooplidmate. Die dorp is aan die skilderagtige voetheuwels van die suidelike Drakensberg geleë en word deur paaie van goeie gehalte bedien. Landbou (wol, vleis en saai) en toerisme is belangrike ekonomiese aktiwiteite.

Die predikant is ’n gelegitimeerde wat verantwoordelik is om oorhoofse geestelike leiding te neem en die take soos vervat in Artikel 9 van die Kerkorde uit te voer. Die doel is dat Jesus Christus toenemend in ons lewe en dié van ons gemeente gestalte aanneem. Klik hier om die posbekendstelling te lees.

Vakature: PE-Sherwood

Diensleraar of predikant in Jeug- of Familiebediening (3 jaar termynpos)

Sherwood is in ’n groeiende voorstad met ’n groot hoeveelheid jonger gesinne geleë. Die groter omgewing beskik oor goeie laer- en hoërskole, met groot winkelsentrums.

Die gemeente het oor die afgelope drie jaar goeie vordering met haar bediening aan kinders, jongmense en jong ouers gemaak. Sherwood wil hierdie bediening versterk en die gemeenskap met die evangelie bereik. Daarom word hierdie bykomende pos geskep. Lees die posbekendstelling.

Die sluitingsdatum is 6 Junie 2025.

Verjaarsdae in Junie

Baie geluk aan die volgende predikante en diensleraars wat in Junie verjaar:

4 Junie – ds Cobus Fourie, NG Gemeente Port Elizabeth-Wes
5 Junie – ds Johann Ekkerd, NG Gemeente Graaff-Reinet
6 Junie – ds Lisa Schmidt (Diensleraar, Dordrecht)
11 Junie – ds Nico Lochner, NG Gemeente Uitenhage-Oos
15 Junie – ds Trunette de Jongh, NG Gemeente Uitenhage-De Mist
17 Junie – ds Carolien du Pisanie, NG Gemeente Parkheuwel
22 Junie – ds Niel Muller, NG Gemeente Aliwal-Noord
24 Junie – dr Kobus Bohnen, NG Gemeente Humansdorp
24 Junie – ds David Higgs, NG Gemeente Jeffreysbaai
24 Junie – ds Hessie Van Der Watt, NG Gemeente Jeffreysbaai
28 Junie – ds Marius Wolmarans (Port Elizabeth)

Indien ons 'n verjaarsdag miskyk, laat ons asb weet. Ons stel dit graag reg.

Leraars beskikbaar vir preekbeurte

(Hierdie is 'n dinamiese lys wat voortdurend aangepas word)

Die volgende predikante en diensleraars (meestal deeltydse leraars en/of emeriti) is beskikbaar om aflospreekbeurte waar te neem:

Gqeberha (Port Elizabeth)
Coetzee, ds Jan - 072 320 2844
Crous, ds Armand - 082 659 2616, armandcrous@gmail.com
Lötter, ds André - 084 371 3882, dslotter1@gmail.com
Oliphant, dr Anton - 084 516 7109
Swart, ds Sas - 082 552 3175, sas.swart1948@gmail.com
Van der Merwe, dr Carel - 082 821 7600, clvdm1@gmail.com
Van Rooyen, ds Johan - 082 564 6764
Van Velden, ds Enslin - 083 955 7327, enslin.vanvelden@gmail.com
Weyers, prop Chris - 081 270 4240, cjweyers1203@gmail.com
Wiid, dr Willem - 071 866 0771, wiidwillem@gmail.com

Jeffreysbaai en omgewing
Kampman, ds Jan - 082 657 2375
Swart, ds Sas - 082 552 3175, sas.swart1948@gmail.com
Van der Merwe, ds Jos - 082 923 3167
Van Niekerk, ds Komatie - 082 455 0359
Van Velden, ds Enslin - 083 955 7327, enslin.vanvelden@gmail.com
Van Wyk, ds Johan - 082 536 2068
Vosloo, ds Johan - 083 320 8427, jvosloo51@gmail.com

Kariega (Uitenhage)
Stümke, ds Christo - 073 462 1660
Swart, ds Sas - 082 552 3175, sas.swart1948@gmail.com
Van Velden, ds Enslin - 083 955 7327, enslin.vanvelden@gmail.com
Vosloo, ds Johan - 083 320 8427, jvosloo51@gmail.com

Port Alfred en omgewing
Barnard, ds Hein - 083 456 0853, heinbarnard@lantic.net (ook beskikbaar vir Oos-Londen)
Van Velden, ds Enslin - 083 955 7327, enslin.vanvelden@gmail.com

Aflos (oral) vir korter of langer periodes
Ds Enslin van Velden - 083 955 7327, enslin.vanvelden@gmail.com
Ds Pieter van Zyl - 073 225 8466, vanpzyl@gmail.com

Predikante wat graag op bogenoemde lys geplaas wil word, kan 'n e-pos met hul besonderhede stuur aan danie@ngkok.co.za

Leraars beweeg

Prop Strauss Joubert van Somerset-Oos het die beroep na die NG Gemeente Murraysburg aanvaar. Hy word op 22 Junie 2025 in die amp bevestig.

Prop Conrad Pienaar het die beroep na die NG Kerk Newtonpark aanvaar. Hy word op 6 Julie 2025 bevestig.

Kerkkantore word herinner om die Direkteur Sinode in kennis te stel oor die beweging van leraars. Hier is meer inligting hoe amptelike kennisgewings werk wanneer leraars beweeg.
facebook twitter